Γράφει ο Ανδρέας Δρυμιώτης

Αλήθεια, δεν θέλουμε και πολύ για να αρχίσουμε να τρωγόμαστε μεταξύ μας. Είναι το εθνικό μας σπορ. Η αφορμή δόθηκε με τις εργασίες που γίνονται στην Πλατεία Φιλικής Εταιρείας – ποιο γνωστής σαν «Κολωνάκι» – για τη δημιουργία σταθμού του μετρό. Πάλι χωριστήκαμε σε πολλά στρατόπεδα: Α) Ο σταθμός δεν χρειάζεται γιατί υπάρχουν δύο άλλοι σταθμοί πολύ κοντά. Β) Ο σταθμός κάνει καλό. Γ) Ο σταθμός χρειάζεται, αλλά δεν έπρεπε να κοπούν τα δέντρα. Υπάρχουν και άλλες παραλλαγές. Πριν πάμε στο θέμα ελάτε να θυμηθούμε τις παλιές καλές εποχές της περίφημης πλατείας.

Για εμάς που ζήσαμε την πλατεία στα νιάτα μας, πιο πολύ από όλα μας λείπει το «Καφενείο Βυζάντιο». Βρισκόταν στη Δυτική πλευρά της πλατείας, εκεί που είναι σήμερα το κατάστημα Nespresso, με τραπεζάκια και στα δύο πεζοδρόμια. Εκεί ξημεροβραδιαζόμαστε ακούγοντας τις αμπελοφιλοσοφίες του μοναδικού Μπάμπη. Ήταν το στέκι της Αθήνας. Από το Βυζάντιο πέρασαν όλοι οι πολιτικοί της εποχής και σχεδόν όλοι οι διάσημοι και μη καλλιτέχνες της δεκαετίας του 50 και του 60. Έκλεισε δυστυχώς στα μέσα της δεκαετίας του 70.

Νεαροί φοιτητές καθόμαστε μέχρι τα ξημερώματα και όταν πια περιοριζόταν η κίνηση, ακούγαμε τον μοναδικό Μπάμπη να μας συμβουλεύει. Όσα χρόνια κι αν έχουν περάσει δεν ξεχνώ ποτέ τη μόνιμη επωδό του: «Βάλτε το καλά στο μυαλό σας, εσείς οι νεαροί. Μια ζωή θα δουλεύετε για τη γυναίκα (σημ. δεν το έλεγε ακριβώς έτσι). Πρώτα- πρώτα πρέπει αποκατασταθεί η αδελφή σας και για να αποκατασταθεί θέλει προίκα (σημ. αν δεν παντρευόταν πρώτα το κορίτσι της οικογένειας, δεν μπορούσε να παντρευτεί ο γιός).

Μετά όταν θα παντρευτείτε εσείς πρέπει να ζήσετε την γυναίκα σας (σημ. τότε ελάχιστες γυναίκες εργάζονταν). Στη συνέχεια κάνετε μια κόρη που πάλι πρέπει να τη μεγαλώσετε και να την παντρέψετε. Και αφού την παντρέψετε και νομίζετε ότι έχετε ξεμπερδέψει, πεθαίνει ο πατέρας σας και πρέπει να φροντίσετε τη μάνα σας»!

Εκεί όμως που ο Μπάμπης, με το τεράστιο παπιγιόν, διέπρεψε ήταν η ονομασία των προϊόντων του καφενείου. Τους είχε δώσει τα ονόματα γνωστών καλλιτεχνών της εποχής. Δεν θυμάμαι τι αντιπροσώπευε το κάθε όνομα, αλλά θυμάμαι ότι υπήρχε η Βουγιουκλάκη, η Καρέζη, η Λάσκαρη, ο Μπαρκουλης, ο Αλεξανδράκης, ο Χατζιδάκις, η Μαρία Κάλλας, ο Τσαρούχης, ο Γκάτσος κ.α. Δεν παίρνω όρκο, αλλά νομίζω ότι Χατζηδάκι είχε ονομάσει το «υποβρύχιο» που ήταν μια κουταλιά βανίλια σε παγωμένο νερό!

Πάντα ετοιμόλογος, όταν τον ρώτησε ο Γέρος της Δημοκρατίας: «Δε μου λες Μπάμπη, πως σου φαίνεται ο ανένδοτος αγώνας μου;», αυτός του απάντησε: «Κύριε Πρόεδρε, καλός είναι ο δικός σας ανένδοτος, αλλά πιο καλός είναι ο δικός μου ανέκδοτος». (από το βιβλίο «Οι ωραίοι των Αθηνών» του Κώστα Παπασπήλιου, εκδόσεις Φιλιππότης). Τέλος, όταν τον πληρώναμε τα ξημερώματα, πάντα μας αποχαιρετούσε με την ατάκα του: «Το χρήμα σας συνελήφθη και η ελευθερία σας αποδόθηκε». Αιωνία σου η μνήμη καλέ μας Μπάμπη, εμείς οι παλαιοί πάντα σε θυμόμαστε.

Αυτά σαν εισαγωγή για να χαλαρώσουμε, πριν αρχίσουμε τα σοβαρά και τους καυγάδες. Ομολογώ ότι δεν περίμενα τόση αντίδραση για το θέμα του σταθμού. Μου φάνηκε πολύ φυσικό όπως επεκτείνεται το μετρό της Αθήνας να ανοίγουν και περισσότεροι σταθμοί. Ο κανόνας είναι απλός και παγκόσμιος: «Όσο περισσότεροι σταθμοί, τόσο μεγαλύτερη η διευκόλυνση των επιβατών και κατά συνέπεια, μεγαλύτερη χρήση του μετρό».

Αυτό το απλό αξίωμα αμφισβητείται έντονα και με φανατισμό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και όχι μόνο. Ακόμα και σοβαροί αρθρογράφοι έχουν απασχοληθεί για το θέμα. Ο Νίκός Βατόπουλος, στην Καθημερινή της 5ης Ιανουαρίου 2022, στο άρθρο του «Τα δέντρα του Κολωνακίου», ασχολείται με το θέμα και αναδεικνύει κυρίως την αποψίλωση της πλατείας από τα δέντρα.

Αρχίζουμε από αυτό. Τα δέντρα στην πλατεία Κολωνακίου κλαδεύτηκαν για να περιοριστεί ο όγκος τους και ξεριζώθηκαν με ιδιαίτερη φροντίδα, ώστε να μεταφερθούν και να αποθηκευτούν προκειμένου να τοποθετηθούν ξανά στην πλατεία όταν ολοκληρωθούν τα έργα. Αυτή είναι η σωστή πρακτική. Δεν έχουν καταστραφεί τα δέντρα. Απλά έπρεπε να κλαδευτούν γιατί δεν μπορούσαν να μεταφερθούν αυτούσια.

Όταν φοιτούσα στο Λονδίνο (1965 – 1966), θυμάμαι πολύ χαρακτηριστικά ότι στην Cadogan Place, ακριβώς μπροστά από το Carlton Tower Hotel, ξερίζωσαν αιωνόβια και πανύψηλα δέντρα προκειμένου να κάνουν ένα πολυώροφο υπόγειο γκαράζ. Όταν τελείωσε το έργο τα δέντρα φυτεύτηκαν ξανά.

Σήμερα κανένας δεν θυμάται τι μεσολάβησε, αλλά όλοι διευκολύνονται με το γκαράζ που λειτουργεί 24 ώρες την ημέρα. Δεν θυμάμαι για ποιο έργο στην Αθήνα, είχε αναρτηθεί ένα τεράστιο πανό: «Η ταλαιπωρία είναι προσωρινή, αλλά η διευκόλυνση θα είναι μόνιμη». Νομίζω ότι αυτή πρέπει να είναι η αντιμετώπιση μας για το θέμα. Μπήκα στην ιστοσελίδα της Αττικό Μετρό Γραμμή 4 και στην κάτοψη για τον σταθμό της Πλατείας Κολωνακίου μέτρησα 64 δέντρα.

Γιατί λοιπόν τρωγόμαστε, αφού τα δέντρα θα τοποθετηθούν ξανά;
Ένας βέρος κολωνακιώτης, ο κ. Μηνάς Γκούμας (Minas Goumas) δημοσίευσε στις 3/1/2022 στο Facebook δύο φωτογραφίες με την πλατεία όπως ήταν και όπως είναι σήμερα (χωρίς δέντρα) με ένα σύντομο αρνητικό σχόλιο. Το δημοσίευμα προσέλκυσε 403 likes και 120 σχόλια, σχεδόν όλα αρνητικά. Τα περισσότερα σχόλια αποπνέουν ρομαντισμό και νοσταλγία για την εποχή που πέρασε, αλλά είναι και μερικά που βγάζουν μεγάλη κακία.

Είμαι αρκετά μεγάλος και έζησα πολλές παρόμοιες ιστορίες. Οποιαδήποτε αλλαγή προϋποθέτει δημιουργική καταστροφή. Δεν γίνεται αλλιώς. Το Κολωνάκι δεν μπορεί να ξαναγίνει αυτό που ήταν στη δεκαετία του 50 και του 60. Για όσους θυμούνται, τότε είχαμε μόνο μια ταβέρνα στην αρχή της Μηλιώνη «Τα παιδιά του Πειραιά». Σήμερα η πλατεία είναι γεμάτη καταστήματα, καφενεία και εστιατόρια. Όλα αυτά θέλουν πελάτες για να συντηρηθούν. Όλα τα ισόγεια των πολυκατοικιών έχουν γίνει καταστήματα με ακριβά ενοίκια, τα οποία απολαμβάνουν οι ιδιοκτήτες. Η μία αλλαγή φέρνει την άλλη. Τα καταστήματα θέλουν πελάτες και οι πελάτες δεν ψωνίζουν με τα αυτοκίνητα αλλά με τα πόδια. Ας μην παραπονιούνται οι παλαιοί Κολωνακιώτες. Τα τριαντάφυλλα έχουν και αγκάθια. Την εποχή της

αστακομακαρονάδας είχα μετρήσει 23 καταστήματα παπουτσιών στην Πλατεία και στους πέριξ δρόμους. Λες και στην περιοχή κατοικούσαν σαρανταποδαρούσες! Ο ισολογισμός εταιρείας παπουτσιών το 2007 παρουσίαζε πωλήσεις 97 εκατομμύρια ευρώ, με καθαρά κέρδη 8,9 εκ. ευρώ. Απίστευτα νούμερα. Αφού, λοιπόν, έχουμε αποδεχτεί ότι το Κολωνάκι έγινε «αγορά» πρέπει να δεχτούμε το γεγονός ότι χρειάζεται εύκολη πρόσβαση. Τα υπόλοιπα είναι μόνο για ρομαντικούς που ακόμα θα ήθελαν να ψωνίζουν στο μικρό μπακάλικο της γειτονιάς, όπου γινόταν και το καθημερινό κουτσομπολιό.

Τέλος, υπάρχουν αυτοί που πιστεύουν ότι ο σταθμός δεν χρειάζεται γιατί υπάρχουν πολύ κοντά δύο άλλοι σταθμοί: Ευαγγελισμός και Σύνταγμα. Η συντομότερη διαδρομή μεταξύ του Ευαγγελισμού και της Πλατείας Κολωνακίου είναι περίπου 860 μέτρα. Περίπου τόσα μέτρα είναι και απόσταση με τον σταθμό του Συντάγματος. Δεν είναι μικρή. Για σύγκριση η απόσταση μεταξύ των σταθμών Oxford Street και Bond Street είναι μόλις 650 μέτρα και ευθεία. Βλέπετε, δεν έχει τόση σημασία η μεταξύ των σταθμών απόσταση, αλλά ο συνολικός σχεδιασμός για την καλύτερη μετακίνηση των πολιτών.

Ας μην γκρινιάζουμε και ας αφήσουμε το έργο να ολοκληρωθεί και τότε μπορούμε να κάνουμε την κριτική μας. Η πείρα μου έχει διδάξει ότι τις περισσότερες φορές άδικα φωνάζουμε γιατί δεν μας αρέσουν οι αλλαγές.

Σαν επιμύθιο σας αφήνω με το αγαπημένο μου απόφθεγμα του Niccolo Machiavelli, χωρίς μετάφραση: «There is nothing more difficult to take in hand, more perilous to conduct, or more uncertain in its success, than to take the lead in the introduction of a new order of things. For the innovator has enemies in all those who profit by the old order, and only lukewarm defenders in all those who would profit by the new order, this lukewarmness arising partly from fear of their adversaries … and partly from the incredulity of mankind, who do not truly believe in anything new until they have had actual experience of it.”

Ο κ.Ανδρέας Δρυμιώτης είναι Σύμβουλος Επιχειρήσεων