Πιστέψαμε ότι η εξεύρεση ενεργειακών πόρων θα μπορούσε να συνδράμει στην συμφιλίωση των δυο κοινοτήτων – αλλά αυτό δεν συνέβη, γράφει η ανταποκρίτρια της εφημερίδας Guardian στην Αθήνα, Έλενα Σμίθ (Helena Smith).

Η έντονη λογομαχία μεταξύ Αθήνας, Άγκυρας και Λευκωσίας με αφορμή τα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στην περιοχή έχει προκαλέσει μεγάλη ένταση στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Μάλιστα μετά την υπογραφή μιας συμφωνίας για την ενίσχυση της ενεργειακής συνεργασία από τους ηγέτες της Ελλάδας, της Κύπρου και της Αιγύπτου, το περασμένο Σάββατο, στο Κάιρο, η διένεξη σχετικά με την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων στα θαλάσσια ύδατα της περιοχής, εντάθηκε ακόμη περισσότερο.

Μέσα σε λίγα λεπτά από την επίσημη ανακοίνωση για την υπογραφή της συμφωνίας, ο Πρόεδρος της Κύπρου, Νίκος Αναστασιάδης, κατηγόρησε ευθέως την Τουρκία για «προκλητικές ενέργειες» αναφορικά με την αποστολή ενός διερευνητικού πλοίου στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) της Κύπρου.

«Οι προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας δεν θέτουν μόνο σε κίνδυνο τις ειρηνευτικές συνομιλίες», είπε ο Κύπριος Πρόεδρος αναφερόμενος στην διαμεσολάβηση του ΟΗΕ σχετικά με τις διαπραγματεύσεις για την επανένωση του νησιού, οι οποίες έχουν σταματήσει ήδη από τον περασμένο μήνα, αλλά «επηρεάζουν επίσης την ασφάλεια στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου».

Οι συνομιλίες με στόχο την επανένωση του νησιού ξεκίνησαν και πάλι το 2014 εν μέσω προσδοκιών ότι η εκμετάλλευση των υποθαλάσσιων ενεργειακών φυσικών πόρων θα διευκόλυναν την επίλυση της πιο μακροχρόνιας διπλωματικής διαμάχης.

Σύμφωνα με παρατηρητές στην περιοχή, η κατασκευή αγωγών στη Τουρκία – μακράν ο φθηνότερος και αποτελεσματικότερος τρόπος για τη μεταφορά του πετρελαίου και του φυσικού αερίου προς την Ευρώπη – μπορεί να επιφέρει αλλαγές στο “παιχνίδι”. Έτσι, η προοπτική της εξεύρεσης εναλλακτικών ενεργειακών πόρων αντί να συνδράμει στην συμφιλίωση των δυο κοινοτήτων φαίνεται ότι διεύρυνε το χάσμα μεταξύ τους.

Η απόφαση της Τουρκίας να στείλει ερευνητικό σκάφος στην περιοχή τον περασμένο μήνα, δεν οδήγησε μόνο σε διακοπή των συνομιλιών, αλλά και σε νέα διαμάχη σχετικά με τα δικαιώματα γεώτρησης.

Το γεγονός ότι η Τουρκική Δημοκρατία της Βορείου Κύπρου δεν έχει αναγνωριστεί διεθνώς, δεν εμποδίζει την Άγκυρα να δηλώνει ότι το “κρατίδιο” θα πρέπει επίσης να συμμετέχει στη επιχείρηση εξερεύνησης.

Κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου, ο νεοδιορισθέντας αντιπρόσωπος των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο Espen Bard Elder, κατά τη διάρκεια πρόσφατης επίσκεψής του στην Αθήνα, απευθύνει έκκληση για ηρεμία. «Αυτό που συμβαίνει τώρα είναι πραγματικά πολύ επικίνδυνο και προτρέπω όλους μας να κάνουμε το καλύτερο δυνατό ώστε να αποφευχθεί κάθε είδους περαιτέρω κλιμάκωση της διένεξης», είπε.

Αλλά οι “αλλαγές” συμμαχιών στην περιοχή – που σηματοδοτεί η συμφωνία που υπογράφηκε στο Κάιρο το Σάββατο – είναι απίθανο να εξευμενίσουν την Τουρκία, η οποία αντιμετωπίζει τεράστιο κίνδυνο από τον πόλεμο μεταξύ Ισλαμιστών και Κούρδων στα σύνορά της.

Άλλη μια συμφωνία μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ σχετικά με την ενεργειακή ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο βρίσκεται στο στάδιο των διαπραγματεύσεων, με το Τελ Αβίβ να χρειάζεται απεγνωσμένα ασφαλείς διαδρομές για τις εξαγωγές των ενεργειακών του πόρων που θα περνούν με αγωγούς μέσω του νησιού.

Σε επίσκεψή του στη Λευκωσία, την περασμένη εβδομάδα, ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών, Αβιγκντόρ Λίμπερμαν, επέκρινε την Τουρκία για εισβολή στην ΑΟΖ της Κύπρου. Παρόμοια κριτική άσκησε και ο Έλληνας Πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς, κατά την επίσκεψη του στην κυπριακή πρωτεύουσα την Παρασκευή.

«Η ένταση είναι σίγουρα σε άνοδο», είπε ο Hubert Faussmann, αναπληρωτής καθηγητής ιστορίας και πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Λευκωσίας. «Οι ειρηνευτικές συνομιλίες έπεσαν θύμα της ενεργειακής πολιτικής που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το πρόβλημα της Κύπρου. Το ζήτημα των υδρογονανθράκων έχει κλιμακώσει την κατάσταση αντί να την αποκλιμακώσει αντιθέτως έχουν κλιμακώσει την ένταση στην Έχουν κλιμακώθηκε και όχι απο-κλιμάκωσε την κατάσταση», είπε στην εφημερίδα Guardian από τη Λευκωσία.