“Γιγάντιο βήμα” χαρακτήρισαν οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ στις ΗΠΑ τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 1, του λεγόμενου και «παιδικού».
Οι ερευνητές κατάφεραν, χρησιμοποιώντας βλαστικά κύτταρα (εμβρυικά ή πολυδύναμα), να παράγουν για πρώτη φορά δισεκατομμύρια ανθρώπινα κύτταρα βήτα που παράγουν ινσουλίνη. Η μαζική αυτή παραγωγή είναι πολύτιμη για την αναγκαία μεταμόσχευση νέων κυττάρων στο πάγκρεας. Οι πρώτες δοκιμές σε ποντίκια υπήρξαν άκρως ενθαρρυντικές, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται δοκιμές σε μεγαλύτερα ζώα (πιθήκους). Οι πρώτες κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους αναμένεται να αρχίσουν σε λίγα χρόνια.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή βιολογίας Νταγκ Μέλτον (του οποίου και τα δύο παιδιά του, ηλικίας 23 και 27 ετών σήμερα, διαγνώστηκαν με διαβήτη πριν από χρόνια), έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Cell” (Κύτταρο). Η διαδικασία της μετατροπής των βλαστικών κυττάρων σε παγκρεατικά είναι ιδιαίτερα πολύπλοκη, αλλά αποτελεσματική.
«Είμαστε πλέον ένα μόλις προ-κλινικό βήμα πριν τη γραμμή του τερματισμού», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Μέλτον, ο οποίος εδώ και 23 χρόνια έχει αφιερώσει την καριέρα του στο να βρει επιτέλους μια θεραπεία για τον παιδικό διαβήτη, από τον οποίο πάσχουν πολλά εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο.
Η επιστημονική ανακοίνωση χαιρετίστηκε από άλλους επιστήμονες ως «εντυπωσιακό επίτευγμα», ως «μία από τις πιο σημαντικές προόδους έως σήμερα στο πεδίο των βλαστοκυττάρων» και ως «ανακάλυψη που θα αφήσει το αποτύπωμά της στην ιστορία του διαβήτη». Εδώ και δεκαετίες, οι επιστήμονες προσπαθούσαν να δημιουργήσουν σε μεγάλες ποσότητες ανθρώπινα παγκρεατικά κύτταρα βήτα που παράγουν ινσουλίνη, αλλά χωρίς επιτυχία.
Ο διαβήτης τύπου 1 (αφορά περίπου το 10% των διαβητικών, καθώς οι περισσότεροι έχουν τον «τύπου 2») είναι μια αυτοάνοση μεταβολική διαταραχή, στην οποία ο ίδιος ο οργανισμός -για άγνωστο λόγο- καταστρέφει όλα τα παγκρεατικά ινσουλινοπαράγωγα κύτταρα, με συνέπεια να μην υπάρχει η αναγκαία ινσουλίνη για να ρυθμίσει το επίπεδο της γλυκόζης (του σακχάρου) στο αίμα. Οι διαβητικοί τύπου 1 είναι υποχρεωμένοι να κάνουν ενέσεις ινσουλίνης πολλές φορές τη μέρα για να ελέγχουν το επίπεδο του σακχάρου τους, αλλιώς κινδυνεύουν με σοβαρές επιπτώσεις, από τύφλωση έως απώλεια των άκρων.
Εκτιμάται ότι σε έναν ασθενή χρειάζεται να μεταμοσχευθούν τουλάχιστον 150 εκατ. κύτταρα για να αποκαταστήσουν τη βλάβη, κάτι για το οποίο ανοίγει πλέον ο δρόμος χάρη στα βλαστικά κύτταρα. Έως τώρα η μεταμόσχευση κυττάρων για τον διαβήτη είναι μια πειραματική θεραπεία, κατά την οποία χρησιμοποιούνται ινσουλινοπαράγωγα κύτταρα από νεκρούς και ισχυρά ανοσοκατασταλτικά φάρμακα (για να μην απορριφθεί το μόσχευμα ως ξένο), ενώ έχει δοκιμαστεί σε ελάχιστους ασθενείς.
Όμως η μαζική χρήση παγκρεατικών κυττάρων από βλαστοκύτταρα μπορεί να λύσει όλα αυτά τα προβλήματα στο μέλλον. Ο Μέλτον δήλωσε μάλιστα ότι η μεταμόσχευση αυτή θα μπορούσε να γίνει και σε αρκετούς διαβητικούς τύπου 2.
